Draumasetrið Skuggsjá


01.01.2021 2021 rís í aldaheimi og vonardraumar um réttlæti fyrir öll börn alls staðar
	Nýtt ár er risið í aldaheimi og vonandi færir það lausnir á margri áþjáninni í veröldinni. Vísindin efla alla dáð: það sannaðist í tækluninni á kórónuveirunni og með samstilltu átaki vísindamanna um heim allan við þróun og gerð hentugs bóluefnis á nýliðnu hamfaraári. Árið 2021 er Ár friðar og trausts manna og þjóða á meðal samkvæmt markmiðum Sameinuðu þjóðanna--UNESCO. Ár sjálfbærra hagkerfa og grænna lausna, grænmetis og ávaxta. En ekki síst Árið, sem er tileinkað afnámi barna- þrælkunar um veröld víða. Tökum árinu fagnandi og leggjum okkar af mörkum til þess að stuðla að auknu jafnvægi plánetunnar og réttlæti fyrir börn í vinnuþrældómi, sem rænd hafa verið bernsku sinni, möguleikum til heilbrigðs vaxtar og þroska, menntatækifærum og aðstöðu til að rækta manngildi sitt og vera fjálsir þjóðfélagsþegnar í heimkynnum sínum og í alheimsþorpinu. Vinnuþrælkun barna fyrirfinnst um allan heim, og loks á allra síðustu árum hafa þjóðir verið að vakna æ betur til vitundar um þessi alvarlegu vinnuréttinda-og mannréttindabrot og hafa sum lönd Asíu eins og Indland til að mynda, sett á löggjöf 2016, sem bannar vinnu barna yngri en 14 ára að aldri. Vesturlönd eru komin með slíka löggjöf en spurningar þó hvort henni sé framfylgt sem skyldi. Afríka er sú heimsálfa þar sem flest börn þurfa að sjá sér og/eða öðrum farboða, eða eru hreinlega neydd til þrælknuarvinnu, oft í löndum, sem eru illa hrjáð af stríðs- rekstri, hnignun vistkerfa og innviða, rýrnun landgæða og búferlaflutningum. En samkvæmt eftirlitsstofnunum á borð við ILO-Alþjóða Vinnumálastofnunina, er talið, að a.m.k. 152 milljónir barna í heiminum, um 64 millj. stúlkna og um 88 millj. drengja, neyðist til, eða séu neydd til, að þræla fyrir lífsviðurværi fyrir smánarlaun, föst í fátæktargildrum, iðulega til þess að auka á auðsæld þeirra, sem skaffa sér vald yfir lífi og limum annarra án þess að blikna. Í flatneskjuheimi rányrkjuauðhyggju, þarf lítið út af að bregða, jafnvel hjá velmegandi þjóðum, til þess að fólk og börn lendi á vergangi og flosni upp. Kórónuveiruplágan ætti að kenna okkur meiri aðgát um þau gildi, sem raunverulega skipta okkur máli og eru til hagsbóta fyrir allt mannkyn. Svo og dýralíf og gróður Jarðar. Þrátt fyrir draumstola menningu/ ómenningu firrtra valdhafa og sam- félaga víða, er þó draumurinn um heimað, að eiga sitt heima, öllum mönnum í brjósti borinn. Virðum það og verndum, bæði hér heima og úti í heimi og gætum þess að halda áfram að láta okkur dreyma og raungera vonardrauma til handa öllum börnum alls staðar. Að þau fái að vera börn og eigi sitt örugga athvarf, sitt heima. Mig er alltaf að dreyma eitthvað Mig dreymir um að vera ég sjálfur Mig dreymir um að vera ekki ég sjálfur Mig dreymir um að ég geti látið mig dreyma Mig dreymir um betri heim Mig dreymir um annan heim Mig dreymir heim (Gyrðir Elíasson, Draumar; úr ljóðabókinni Draumstol; Dimma, 2020). #
	Meira >>


31.12.2020 Hélublóm á hamfaraári
	Að sjá hið fagra í hinu smáa, og taka eftir hélublómunum, er gerlegt, sama hvernig allt veltist og snýst í óblíðri veröld og hamfaratíð ársins, sem er að líða. Að horfa og hlusta á Náttúruna, hefur reynst mörgum svölun á erfiðum kórónuveirutímum. Um slík tengsl við náttúruna, yrkir Erla, austfirska skáldkonan og 9 barna móðirin, sem orti við dagleg störf á mannmörgu sveitaheimili í Vopnafirði, á síðustu öld. Eitt barna hennar var Þorsteinn Valdimarsson, skáld og kennari. Erla var skáldanafn en hún hét raunar Guðfinna Þorsteinsdóttir, (1891-1972), og var ættuð úr Eiðaþinghá, komin af merkum sagnameisturum og orðsins jöfrum; Sigfús Sigfússon, bóndi á Skjögrastöðum í Vallahreppi hvar Erla fæddist, afi hennar, safnaði m.a. þjóðsögum, sem lesa má í Þjóðsögum Jóns Árnasonar. Þessi einstaka skáldkona þýddi líka mörg merkisverk úr ensku og Norðurlandamálunum, og er hin undurfagra bók, Slagur Vindhörpunnar, eftir færeyska skáldið William Heinesen, eitt merkra þýðingarverka hennar og kom út hér á landi, árið 1956. Hvernig Erlu tókst að afkasta öllu þessu í erli daganna, ber glöggt vitni magnaðrar konu. Hún safnaði ljóðunum sínum árum saman og orðin vel fullorðin þegar fyrstu ljóðin tóku að birtast. En fallegt og glæsilegt ritsafn verka hennar, kom út árið 2013, útgefið af Félagi austfirskra ljóðaunnenda. Erla yrkir um náttúruna og birtuna í lífinu og misjafnt hlutskipti mannfólksins í fyrstu bók sinni, Hélublóm, frá árinu 1937. Mestu skiptir, segir hún, að mæta aðstæðum með jákvæðu hugarfari, þrautseigju og von í brjósti. Treysta innri orkulindum í manni og alheimi. Verum þess minnug nú þegar við kveðjum hamfaraárið 2020, sem við vonandi lærum af. Vertu ávallt hress í huga hvað sem kann að mæta þér. Lát ei sorg né böl þig buga. Baggi margra þungur er. Treystu því, að þér á herðar þyngri byrði ei varpað er en þú hafir afl að bera. Orka blundar næg í þér. #
	Meira >>


24.12.2020 Töfrar Jóla: Draumurinn um Ljósið og Silfurbergskristallinn að austan sem breytti Heiminum...
	Enn á ný eru Jól--Hátíð Ljóssins-- haldin hér í heimi; ekki að undra að mannkyn hafi frá örófi alda velt fyrir sér ráðgátunni um það undur sem ljósið er. Við tökum raunar mörgu sem svo sjálfsögðu í lífi okkar í nútímanum að okkur hættir til að gleyma að hrífast yfir sköpunar- verkinu og sýna því lotningu. En að finna til lotningar gagnvart náttúrunni og Alheimi og upplifa einingarkennd með öllu lífi, var sá hæfileki mannsins sem hinn mikli eðlisfræðingur og höfundur afstæðiskenningarinnar um rúm og tíma, Albert Einstein, taldi að við mættu alls ekki missa sjónar af. Talandi um ljósið og undur þess, þá má segja að íslenskur kristall hafi gjörbreytt ljósfræðinni og allri rannsóknartækni og þar með náttúruvísindum og vísindasögunni. Lagt grunn að framþróun sem varð undirstaða nýrrar samfélagsgerðar. Þessi kristall er hið einstæða, stóra og tæra silfurberg á Austfjörðum, sem finnst í svokallaðri Helgustaða- námu eftir samnefndum bæ við Reyðarfjörð. Og lesa má um í stórmerkilegri bók feðganna Leós Kristjánssonar og Kristjáns Leóssonar, Silfurberg - Íslenski kristallinn sem breytti heiminum. Bókin kom út hjá Máli og Menningu nú fyrir jólin. Íslenska silfurbergið--Iceland Spar--sem er af kalsít kalksteini og fyrirfinnst jú víðar á jörðinni en er hér stærra og hreinna og búið þannig kostum, að það gerði m.a.framleiðslu og flutning raforku mögulega og stuðlaði að framförum í efnistækni og fjarskiptum og matvæla-og efnaframleiðslu. Olíuvélar og efnaframleiðsla á iðnaðarskala tók nú við af hestvögnum, gufuvélum og gaslömpum. Þetta hreina, stóra og tæra silfurberg af Austfjörðum, komið úr iðrum Jarðar en í leiðinni dásamlegur Sólarsteinn til siglinga, reyndist lykill að ráðgátum um eðli ljóss, raf-og segulhrif, uppbyggingu efnisheims, víxlverkun ljóss og efnis og eðli rúms og tíma í Alheimi sem vísindamenn á borð við Einstein og þar áður Skotinn James Clerk Maxwell ofl. ljósfræðingar, bæði þekktu og nýttu. Þessar uppgötvanir má rekja til notkunar svokallaðs prismaglers sem unnið var úr íslenska silfurberginu og skapaði tvöfalt ljósbrot í stað einfalds ljósbrots glerja sem áður höðfu verið notuð. Prismaglerið ættað úr austfirskum firði, hafði afdrifarík áhrif á framþróun vísinda á 250 ára tímabili, allt frá 17. og fram á 20. öld, eða þar til farið var að nýta plastefni í ljósfræðitækjum. Töfrum lík saga og sönn í íslensku sem alþjóðlegu samhengi, byggð á gjöf Fósturjarðar vorrar sem ruddi brautina að nútíma tækni, vísindum og lifnaðarháttum! Um leið og við höldum hátíðleg Jól og hyllum Ljósið, munum eftir að gleðjast yfir töfrum tilverunnar, finna sinn hjartastað og setjast að. Verum þess minnug að Jólin eru sáttmáli um frið sem við gerum allan heiminn við, eins og segir í nýju lagi Baggalúts og Bríetar og Valdimars, Jólin eru okkar: Jólin eru sáttmáli um frið sem við gerum allan heiminn við, Hlið við hlið. Jólin eru okkar og allt sem fylgir þeim, Lýsa upp töfraheim... #
	Meira >>


21.12.2020 Yfir Bænum Heima á Vetrarsólstöðum - og Jólastjarnan
	Vetrarsólhvörf þegar sólin staðnæmist eina andrá kl. 10.02 þennan morguninn, og hverfist síðan um sjálfa sig og tekur að klifra hærra á himinbaug, dag tekur að lengja og birta, þessi sólhvörf heilsa okkur nú við yzta haf í sorgarskini hamfara. Á himni í suðvestri: magnað og einstakt stjörnuspil þegar pláneturnar Satúrnus og Júpíter virðast snertast í línulegri samstæðu og einstakri uppröðun þessara Vetrarsólhvarfa. Hefur ekki gerst með þessum hætti svo nálægt Jörðu í 400 ár. Sumir fræðimenn telja nú að hið sama stjörnu- samstæðuspil hafi átt sér stað á hvelfingunni fyrir 2000 árum og að ljósblossi frá Satúrnusi á þessu móti plánetanna sem þá sást á himni, sé etv. hin helga Jólastjarna. Ótrúleg mildi--sumir tala um kraftaverk--, þegar algjör mannbjörg varð á Seyðisfirði þann 18. desember sl. Aurskriðurnar úr Botnum hjá Búðará, sneiddu báðum megin framhjá ófáum húsum og voru alls 25 manns enn í húsunum! Með ólíkindum að sjá myndir af atburðinum, í beinni. Hér hafa ofanflóðavarnir skilað sínu. En eyðileggingin er átakanleg og mikil; gleymum ekki að aftur má byggja húsin sem fóru með sínu mikla sögulega og menningarlega mikilvægi - og sárin gróa. Breiðablik hét bústaður Baldurs hins góða goðs, hins hvíta áss; hér á landi hefur húsum landsmanna sums staðar verið gefið nafnið Breiðablik líkt og aldamótahúsinu sögufræga, Breiðabliki á Seyðisfirði. Fyrsta raunverulega viðvörunin: þegar aurinn úr Nautaklauf flutti Breiðablik um tuga metra leið. Það að húsið standi upp úr aurflóðinu þó illa laskað sé, er góð áminning um sögu, fólk, menningu og líf í firði sem lætur ekki að sér hæða... Talandi um goð, þá er samkvæmt þjóðtrúnni eins og kemur fram hjá ýmsum fræðimönnum, s.s. Sigfúsi Sigfússyni, þjóðsagnasafnara, sem lengi bjó á Seyðisfirði, mikil helgi bæði í heiðni og kristni á austfirsku fjöllunum. Tvær goðaborgir--bústaðir goða í háum fjallasal--, eru taldar vera á Seyðisfirði, sitt hvorum megin bæjarins, önnur í tignarlegum Bjólfinum og hin í glæstum Strandartindi, (og raunar ekki langt í næstu borg/borgir milli Skælings og Bungufells í Loðmundarfirði). Með náttúruna á fleygiferð í óvissum heimi, þurfa allir að læra, meta og endurmeta. Hvað er hvurs virði og til hvurs er lifað? Það þarf að draga hratt lærdóm af ógnandi umturnun veðurkerfa, læra á úrkomuákefð, sífrerahjöðnun á fjöllum og geta brugðist raunsætt við auknum hamförum. Allt gerist þetta vegna loftslagsbreytinga, að líkindum. Ein leið er að drena fjöllin við fjörðinn fagra og/eða færa byggð, fjörðinn með eitthvert besta hafnarstæði frá náttúrunnar hendi sem um getur. Ekki tilviljun að þar leggist farþega- ferjur að frá Evrópu eins og Norræna. Og ekki tilviljun að hér var fyrsta sæsíma- samband við útlönd, og að hér höfðu Bretar og Bandaríkjamenn hersetu í síðari heimsstyrjöld eins og lesa má um í lifandi frásögn Kristínar Steinsdóttur í bók hennar Yfir Bænum Heima sem út kom nýlega hjá Máli og Menningu. Það er ekki svo langt út fjörðinn á vit annarra landa og þjóða... Hugur okkar er hjá Seyðfirðingum. Megi Jólastjarnan eina og sanna varpa birtu, von og kærleik.á íbúana og fjörðinn fagra og veita þrek og þor til þess að halda áfram í harðneskjulegu mótlætinu : það kemur alltaf nýr dagur. Og þó húmi um hauður og voga, mun himinsins stjörnudýrð loga. Megi nýr dagur rísa; Seyðisfjörður á marga haga listasmiði á tré en líka á pappír, tón, striga, stein, textíl. Mannauðinn vantar ekki til þess að byggja upp á ný í listafirði. Ljóð Tómasar Guðmundssonar, Dagný, kemur í huga á þessum erfiðu tímum en við það var samið eitt vinsælasta sönglag landsmanna af Sigfúsi Halldórssyni. Þar segir m.a.: Þó húmi um hauður og voga, mun himinsins stjörnudýrð loga um ást okkar, yndi og fögnuð þótt andvarans söngrödd sé þögnuð. #
	Meira >>

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 Næsta frétt

© 2007 Draumasetrið Skuggsjá Hönnun Design EuropA