Draumasetrið Skuggsjá


28.07.2022 Draumskrök og bláa eða rauða pillan og Geimöld
	Einni af kvenfrumkvöðlum lækna- vísindanna og tvöföldum nóbels- verðalunahafa, pólska eðlis-og efna- fræðingnum, Marie Curie, (1867-1934), varð eitt sinn að orði: í lífinu er ekkert, sem þarf að óttast heldur aðeins að skilja. En stundum kjósum við skilningsleysi, óminni, að fljóta bara með og vera ekki vitandi vits; --það þarf hugrekki og baráttu til að skilja--, slævð af dægurmennsku, sókn eftir stundargæðum og lýðskrumi. Ódysseifur hefði t.a.m. getað valið þann ódauðleika, sem Kalípsó bauð honum, en hann valdi að brjótast úr ódáinsviðjum og halda aftur heim. Þá fyrst fann hann leiðina aftur. Líkt og hjá Neó í Virkinu eða Matrix þar sem valið stendur á milli þess að taka hjá Morfeusi bláu pilluna og hverfa á mót hyllinga og óraunveru, eða taka rauðu pilluna og vakna til raunveruleika og skilnings. Þar sannast hið fornkveðna, að sá á kvölina, sem á völina. Valið er vissulega snúið: leiðarljós geta reynst villuljós og draumar, sem hafa verið til leiðsagnar, geta reynst markleysur, svefnórar; draumskrök. Í Laxdælu ofl. fornsögum er talað um markleysu í draumi sem draumskrök. En hættan er sú, að fyrirboði í draumi geti verið túlkaður sem draumskrök en reynist svo alls ekki. Kannski af því draumurinn kom illa við dreymandann, féll ekki að þægindarammanum eða fyrirframgefinni þekkingu, óskum og vonum, eða einfaldlega af því erfitt reyndist að ráða í hann og hann var dreymandanum óþægilegur. Dæmi um slíkan draum, sem í fyrstu var túlkaður sem draumskrök, en reyndist síðan mögnuð forspá, er draumur Ólafs pá af uxanum Harra, sem hann lét höggva 18 vetra. Nóttina á eftir, birtist kona ein mikil og reiðileg, í draumi Ólafs, sem kvaðst skyldu hefna sonar síns með því að taka frá Ólafi það afkvæmi, sem væri honum kærast. Þegar tímar liðu fram, tengdu menn þennan draum sem fyrirboða við víg Bolla á fóstbróður sínum og syni Ólafs pá, kappanum Kjartani. Vandrataður vegurinn í bæði vöku og draumi. Og sérstök gáfa að geta dreymt fyrir atburðum og kunna að ráða drauma. Oft þarf að segja fram draum sinn og fá annan til að ráða hann líkt og Guðrún Ósvífursdóttir í Laxdælu, heitkona Kjartans en síðar eiginkona Bolla, sem leitaði með ráðningu drauma sinna til fjölskylduvinarins, hins spaka Gests Oddlleifssonar. Guð drauma var Morfeus hjá Grikkjum, tengdur nótt og stjörnuhimni en faðir hans og föðurbróðir, voru guðir næturinnar, Hypnos, guð svefnisns, og bróðir hans Þanatos, guð dánarheima. Morfeus er myndsmiður drauma; hann mótar og formar drauma; eins konar drauma-hönnuður. Sannkallað ólíkindatól og lætur hafa fyrir því að leita draumráða sinna og síðan túlka þau svo vel sé. Sagan sýnir, að af draumum og draumsýnum mannsandans, sprettur ný þekking, sem færir út mörk hins þekkta og víkkar skilning og vitund. Líkt og nú um stundir þegar gamall draumur um gleggri tækni til athugunar himingeimsins, rætist í geimsjónauka, sem kenndur er við fyrrum forstjóra NASA, James Webb. Sjónaukinn fór fyrst í loftið á Jóladag 2021. Og þann 12. júlí sl. tók hann að senda algjörlega magnaðar og fagrar myndir af fjarlægum stjörnuþokum úr óravíddum himingeima og ævafornra tíma. Nú færumst við út fyrir endimörk hins þekkta, stödd í nýjum tíma og nýrri vídd: Geimöld. Draumurinn um skilning á undravíddum Alheimsins, færist æ nær svo og svörin við spurningunni um líf á öðrum hnöttum. Fjarlægur draumur, sem eitt sinn virtist líkjast fjarstæðukenndu draumskröki... #
	Meira >>


27.06.2022 Hægstreymi eins og í draumi og blóm látleysisins: fjólur
	Svefn og draumar eru kunnug stef á Sjösofendadegi 27. júní þegar minnst er grísku Sjösofendanna, sem sváfu í helli í 100 ár vegna ofsókna en vöknuðu til nýrrar aldar og breyttra og betri tíma. Hægstreymi vitundarlífsins í svefni og draumi, felur í sér fræ að nýrri þróun. Lífið er margslungið og á sér sínar ljósu og dökku hliðar. Grös Jarðar endurspegla það vel. Sama blóm getur í senn verið svefn-, drauma- og lækningajurt en líka eitrað sé það ekki notað rétt. Magn, tími blómgunar, hluti plöntu ofl. skipta mestu í þessu samhengi. Grikkir ræktuðu hinar hógværu fjólur og höfðu blómið í hávegum en voru jafnframt meðvitaðir um hinar mörgu hliðar hvers blóms; hverrar sálar... Í Ódyssseifskviðu talar Hómer um að fjólur hafi vaxið við hellismunnann hjá dísinni Kalipsó hvar hún hélt kappanum Ódysseifi í 7 ár eða uns gyðjan Aþena skipaði henni að aflétta töfrunum yfir honum. Gat hann þá loks fundið leiðina aftur heim. Fjólur eru að fornu og nýju bæði blóm lífs og dauða í þjóðtrú víða um lönd. Hjá Grikkjum voru fjólur táknblóm Persefónar, sem Hades girntist og nam á brott til undirheima. Sagnir herma að hún hafi verið að tína fjólur þegar hún hvarf til Heljar. Aðrar sagnir herma að hún hafi verið að tína blóm á engi en einu blómin, sem hrutu úr vendinum, sem hún hélt á og náðu samt að festa rætur á leiðinni niður, hafi verið fjólurnar. Í úkraínskri þjóðtrú hefur varðveist undurfögur sögn um tilurð fjólunnar. Sögnin er á þá leið að ungmenni, piltur og stúlka, felldu hugi saman og hugðust giftast en þegar kom að brúðkaupi, upplýstist gamalt leyndarmál, að þau væru í raun systkini. Í harmi sínum að mega ekki eigast, biðluðu þau til Almættisins um forsjá og miskunn og óskuðu þess að þau mættu verða að blómi. Og til varð þrenningarfjólan fagra, fjólublá, gul og hvít, sem Úkraínumenn kalla líka systkinablómið og margar þjóðir kalla þrenningarfjóluna til heiðurs heilagri þrenningu. Fjólur í íslenskri náttúru eru miklir vorboðar og hafa löngum glatt landsmenn bæði í görðum og þar sem þær vaxa villtar. Stjúpublómin innfluttu eru systurtegund og talað um fjóludeild og stjúpudeild innan fjóluættarinnar--Violaceae. Þessu lítilþæga fjólubláa blómi með sinni dásamlegu angan og undramætti til lækninga, hefur verið lýst sem blómi látleysisins. Segir svo Grímhildur drottning í Niflungaljóð frá 12. öld og lykilpesóna í Völsungasögu Sigurðar Fáfnisbana og Búrgundaríkis: Enginn er auðmýkri en hún, og engu gæti fótur þinn léttar troðið, því hún sýnist næstum blygðast sín, meiri en gras að vera svo vel felur hún sig, Í draumfræðum er fjólan afar gott draumtákn og fjólublár litur einnig. Litur innsæis, sammannlegs skilnings, nándar og friðar. Eðlisfræðingurinn og náttúruspekingurinn --höfundur fræðanna um þyngdarlögmálið--, Ísak Newton, (1643-1672), skipti niður bylgjulengdum sjáanlegs ljóss á hið svokallaða litahjól. Hann setti fjólubláa litinn milli rauðs og blás við enda sjáanlegra bylggjulengda á hjólinu. En fjólublár heitir eftir fjólunni og var sjöundi og síðast liturinn. Newton þótti feiminn og lítt fyrir að flíka hugmyndum sínum; hóglegur og feiminn eins og fjólan... Skáldin okkar tala um litla fjólu sem grær við skriðufót, eða Akrafjall og Skarðsheiði eins og fjólubláir draumar... Skáldinu og rektornum frá Arnarstapa á Snæfellsnesi, Steingrimi Thorsteinssyni, (1831-1913), var fjólan hugleikin, s.s. í ljóðinu Fjólan og lindin. Hann sá í fjólunni bæði hógværa fegurð og djúpan andlegan sannleika í því hægstreymi lífsins, sem hún vex og dafnar. Hægstreymi, sem er alltaf til staðar ef við viljum að gá og skapar frjóan lífvænleika. Hægstreymi vitundar í svefni og draumi, er okkur lífsnauðsyn til endurnýjunar líkams- og sálarkrafta. Vorfjólan sér himininn í vakandi vatnsiðu tærri. Hún sér sjálfa sig í því hreina og sér þar sinn himinn um leið, kveður Steingrímur en fallvaltleikinn er ekki langt undan, partur af eilífri hringrásinni. Fjólan lifir af ástríðu þar til hún hnígur fyrir lindarvatninu tæra, sem nærði hana og gaf henni tilgang en sem hún líka veitti gleði og ást: Í lægð undir hamrinum háa, svo hóglega rennur ein lind, frá bakkanum fjólan hin bláa í bununni sér sína mynd. #
	Meira >>


31.05.2022 Mannúð og miskunnsemi í martraðarvöku
	Núverandi hörmungarástand í Evrópu og víðar, er sem allsherjar martraðar- draumur þar sem mannúð og miskunnsemi eru fótum troðin og útleiðir vantar. Glötun mennskunnar... Glögglega kemur í ljós hve lítlu þjóðir heimsins hafa varið í þróun sáttamiðlunar og í þjálfun einstaklinga og teyma, sem sinnt geta friðarumleitunum og vopnahlésviðræðum, sem geta leitt að niðurstöðu og til ásættanlegra samninga. Og í kjölfar covid heimstollsins, sem þjóðir eru rétt að rísa upp úr, mala hergagnaframleiðendur nú gull sem aldrei fyrr og selja vopn á báða bóga. Að ekki sé minnst á börn sem fórnarlömb en alls staðar fara börn halloka í þessum aðstæðum; lýðskrumarar tala fjálglega um að það sé lllskan en ekki vopnin, sem stjórni drápum saklausra. Merkilegt að hún sé aðallega bundin við hin ýmsu fylki BNA! Börn á flótta eru nú talin um 45 milljónir en alls er talað um að 100 milljónir manna séu á flótta í heiminum. Talan hefur hækkað geigvænlega á einungis örfáum mánuðum. Þá hefur misskipting gæðanna aukist, sárafátækt orðin ískyggileg, og fæðuöryggi ógnað vegna bæði stríðsátaka og þurrka. Hér heima gengur dægurþrasið m.a. út á hvort tiltekin orðræða um vist í helvíti, sé hatursorðræða eður ei. Manngert og óráðshjallegt helvíti, sem menn skammta öðrum, og auðkenna sem fasista. Ætli aflátsbréf verði ekki sett í sölu fljótlega? Jæja, úr því þetta var ekki hatursorðræða hjá prestinum, þá er þetta bara ókei! (Annað væri aðför að tjáningafrelsinu!). Í þessu samhengi, er ekki minnst á að líka er til fyrirbæri sem nefinst ófræging --defaming--, sem beinist að sjálfsvirði, heiðri og persónu einstaklinganna, sem fyrir verða. Sem sé ærumeiðing. En suss, suss... Bókstafshyggja--fundamentalism-- og pólitísk rétthugsun, er boðskapur daganna, líka á gamla Fróni. Ekki að furða að margir tali um að svefn þeirra sé raskaður og þeir kvíði að vakna til dagsins. Til heims, sem er gjörbreyttur og enginn veit hvert leiðir okkur líkt og að vera á merkingarlausri svefngöngu... Nú reynir á mennskuna og mannúðina, seigluna til þess að lifa af í umróti daganna í samfélagi tómlætisins, sem sumum finnst ekki endilega besti staðurinn lengur að búa og starfa í eins og örmögnun og uppgjöf umönnunarstétta sýnir ljóslega. Hvar er hjálpin hálparans? Orðræða, sem sáir ótta og sundrung, má ekki verða yfir og allt um kring í daglegu lífi og líðan - og ræna fólk eðlilegri hvíld svefnsins og gjöfum draumlífsins til þess að lina sorgir og endurnýja þrek og þor og tengjast sínum innri áttavita. En póstmódernískt þjóðfélag okkar, Alþingi og stjórnvöld, --Íslland best í heimi--,: er þetta þjóðfélag í stakk búið til þess að finna sinn áttavita og sigla þjóðarfleyinu í gegnum brimgarð nútíma hræringa? Í hörmungum hefur mannshugurinn bæði fyrr og nú, þurft að takast á við nýjar áskoranir og finna lausnir og endurskapa tengslin við mennskuna, við meðlíðan--compassjón--, og samhjálp. Krímskaginn og stríðin þar, gátu t.a.m. af sér nútíma hjúkrunarfræði með enska frumkvöðulinn, Florence Nightingale, í fylkingarbrjósti: konuna með lampann. Og það sama má segja um svissneska mannvininn og Nóbels- verðlaunahafann, Jean-Henri Durant, (1828-1910), sem eftir að upplifa stríðsátök á Ítalíu og mannlegar hörmungar í kjölfarið, stofnaði við annan mann, Alþjóða Rauða Krossinn. Ignite the mind´s spark to rise the sun in you. (Florence Nightingale, 1820-1910). #
	Meira >>


17.04.2022 Andinn kærleikans á bleiku Páskatungli
	Páskatungl er risið við yzta haf; fegurð þess á sér samhljóm í anda kærleikans--brunni lífs í brjósti manns--eins og Björn Halldórsson frá Laufási kvað. Hið fulla apríltungl er gjarnan kallað bleikur máni--pink moon. Nafngiftin er komin úr máli Indíánaþjóða í BNA og Kanada og tengd fyrstu blómunum sem þar blómgast á vorin en það eru bleik blóm villtra ljómablóma, svokallaðra Wild ground phlox. Afbrigði þeirra eru þekkt í görðum hérlendis, s.s. hinn bleiki Garðaljómi eða purpurablái Paradísarljómi. Ljómablómin eru velþekkt draumtákn og standa fyrir góða drauma--sweet dreams--; tengingu, einingu og kærleika meðal manna. Að loknum vetri, koma þau aftur á nýjan leik, þessir hugljúfu vorboðar. Tákn um sköpun og endurfæðingu, upprisuna í hringrás lífsins líkt og páskaliljurnar á Norðurslóð. Vitnisberar um seigluna í hinu smáa, sem við mættum gefa betri gaum í umhverfi okkar og veitir gleði inn í tilvistina. Minna á hin örsmáu, ástríku öfl, sem vinna verk sitt í samskiptum manna líkt og einn af feðrum sálarfræða og draumfræða, William James, (1842-1910), orðaði það þegar hann ræddi um að sér hugnaðist ekki lengur stórvirki og miklar ráðagerðir, stórar stofnanir og mikið veraldargengi. Þessa páska er hugurinn hjá smáfólkinu, sem nú hrekst frá heimkynnum sínum og þarfrnast umhyggju og alúðar í heimi grimmdar og ómennsku. Börn þurfa elsku og gæsku til þess að ná að dafna og vera til. Skylt og ljúft að veita hjálparhönd, styðja og styrkja, nú þegar öfugþróun hremmir lífvænleikann og setur heiminn á hvolf og ekki sér fyrir endann á. Munum líka eftir vægi og mætti orðsins í þessari nýju og ógnandi heimsmynd. Kom þú andinn kærleikans, tak þú sæti í sálu minni, svala mér á blessun þinni, brunnur lífs í brjósti manns. (Björn Halldórsson frá Laufási, 1823-1882). #
	Meira >>

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Næsta frétt

© 2007 Draumasetrið Skuggsjá Hönnun Design EuropA