Forsíđa   
 23.09.2023
 Dul og heimaleg draumlög á Haustjafndćgrum - og sauđkindin


Haustjafndægur og morguninn
heilsar í stilltu og sólbjörtu veðri.
Haustlitir hvert sem litið er við lágt
fuglakvak bústinna fugla sem nú
hafa klárað nær öll reyniber garðsins.

Snorri Hjartarson, (1906-1986), kvað 
um haustlitina, húmflæðin, náttkul í 
lyngmó og draumlög, í ljóðii sínu
Á heiðinni:




Húmflæðin djúpum
dökkra hylja
glæður og eim;
við eyra þylja
náttkul í lyngmó,
lindir, mín æðaslög
dul og heimaleg
draumlög.




Tími uppskerunnar nú um stundir og
fjárreksturr af fjalli að mestu að baki.
Íslenska sauðkindin hélt lífi í landanum
í gegnum aldir og ár. Ekki að undra að hún
sé gamalt og þjóðlegt draumtákn.
Einkum í veðurdraumum en þar gildir að
það að dreyma margar hvítar kindur,
sé fyrir snjó. En að dreyma svarta kind,
sé til vitnis um græðgi og freistnivanda.
Almennt er kindin þó fyrir trygglyndi.
Til eru margir veðurdraumar víðs vegar
af landinu þar sem kindur koma við sögu.



Einn slíkur birtist árið 2018, í Dvergasteini,
Þjóðsögur og sagnir úr Djúpavogshreppi,
bók Öldu Snæbjörnsdóttur frá Þiljuvöllum
í Berufirði sem Skrudda gaf út. 
En Alda er ásamt eignmanni sínum, 
Emil S. Björnssyni, ættuðum frá 
Teigarhorni, núverandi eigandi að Brekku, 
húsi Skuggsjár á Djúpavogi til margra ára.


Draumamanninn Snjólf Jóhannsson
frá Krossi, (sem eftir að flytja sem ungur 
maður til Vesturheims, kallaði sig,
S.J. Austmann), dreymdi sem ungling 
hvar veturgamla kind ekkjunnar, móður hans,
og lamb hennar, væri að finna en kindurnar
höfðu horfið í hríðarbyl sem gekk þá yfir,
og ekki fundist:
 


En nóttina eftir bylinn dreymdi mig,
að ég gengi út með sjónum og væri
að horfa hvort ég sæi ekki kindur þessar
í klettunum fyrir ofan láglendið.
Þegar ég kom í Hólsnesið, sá ég hvar
tvær kindur voru að krafsa í snjóinn
í torfunum vestan við Núpsdalinn.
Ég sá að þetta voru kindurnar sem
mig vantaði.



Snjólfur sagði móður sinni drauminn
sem sjálf var mjög draumspök.
Sagði hún honum að fara sömu leið
og hann taldi sig hafa farið þar sem
hún var þess fullviss að draumurinn 
vísaði á týndu kindurnar.
Og gekk þessi draumráðning eftir,
Snjólfur fann kindurnar á sama stað og
hann sá í svefninum og segir svo frá:



Allt gekk eftir því sem mig dreymdi,
nema það að mín sálarsjón í svefninum
var það skarpari, að í svefninum þekkti ég 
kindurnar úr Hólsnesinu, en í vökunni 
var hvorki mér né nokkrum öðrum 
dauðlegum manni slíkt mögulegt.
Fjarlægðin var of mikil til þess.



Draumurinn var líkt og handan rúms
og tíma og fjarlægðirnar engar en í
vökunni þurfti hann að klöngrast langan 
og erfiðan veg til þess að komast að þeim
þó hann sæi til kinda í fjarskanum án
þess þó að sjá hvort þetta væru þær
sem hann leitaði.




Frá Berufjarðarslóðum, hefur Ríkharður
Jónsson, myndhöggvari, sagt föður sinn,
Jón Þórarinsson, verða fyrir fyrirboða og
viðvörun í einstakri dulsýn þegar hann 
bjó á Núpi á Berfufjarðarströnd og var
á leið á jólaföstu til kirkju í Berunesi:



Þegar faðir minn kemur til móts við þau,
(innsk. fjárhúsin), sér hann að ljós er í
húsunum og heyrir að þar er verið að smíða,
hefla, saga og berja af fullum krafti.



Hann fer aftur heim og spyr konu sína 
hver sé að smíða í fjárhúsunum en hún
kveðst ekki vita til þess að þar sé nokkur.
Þegar hann fer aftur af stað til föstumessu,
sér hann að búið er að slökkva í húsunum 
og smíðahljóð þagnað.

Þegar komið er yfir áramót, kom upp taugaveiki
á Austurlandi sem felldi marga, m.a. fyrri
eiginkonu Jóns og börn og einn heimilismann til.
Drepsóttin felldi þau öll á aðeins viku.
Jón brá á það ráð að flytja hin látnu í fjárhúsin
og láta standa uppi og smíða þar utan um 
þau og aðra úr sveitinni.
En hann var rómaður hagleikssmiður.




Dul og draumar í marglaga veru og vitund.
Leggjum við hlustir og skerpum okkar
sálarsýn, meðtökum gjafir draumsins.


#

Meira >>
 29.08.2023
 Flóra Íslands segir sögu og gefur minningar...


Höfuðdagur og allt í ágústblóma
er sumri hallar. Vonir standa til
að næstu vikur verði góðar
ef marka má gamla veðurtrú.



Flóra Íslands segir margslungna
sögu um samspil plönturíkis við
landhætti, fólk, byggð og menningu.
Að vera innan um íslenska flóru
og dvelja í kyrrlátu og gefandi flæði; 
kærkomið hægstreymi í dagsins önn.
Gleði yfir gróandanum og gjöfum Jarðar.




Talað er um að um 5.500 villtar tegundir
blómplantna, byrkninga, mosa, flétta,
þörunga og sveppa, vaxi hér á landi.
Sagt er frá um 1.037 þeirra í máli og 
myndum á www.floraislands.is
Flóruvef hins stórmerka og ötula 
grasafræðings, dr. Harðar Kristnssonar, 
sem lést fyrr í sumar eða hinn 22. júní sl. 
En hann veitti lengi Náttúrufræðistofnun
Íslands-Akureyrarsetri, forstöðu. 
Var þar áður prófessor í grasafræði 
við Háskóla Íslands og hafði veitt 
Náttúrugripasafninu á Akureyri, 
forstöðu um árabil.
Doktor í plöntusjúkdómum frá 
háskólanum í Göttingen í Þýskalandi 
árið 1966.
Hógvær og ljúfur sveitadrengur úr
blómlegri byggð Eyjafjarðarsveitar, 
fæddur að Arnarhóli, í nóvember 1937.






Fræðastörf Harðar hvildu á herðum
ötulla forvígismanna náttúrufræða
hér á landi og má þar telja norðanmennina
og skólameistara Menntaskólans á Akureyri,
Stefán Stefánsson og Steinsdór 
Steindórsson frá Hlöðum. En sá fyrrnefndi 
skrifaði gagnmerkt rit um íslenskar 
háplöntur, Flóru Íslands, upp úr 
aldamótunum 1900. Og sá siðari
þýddi úr dönsku hina stórmerku 
Ferðabók náttúrufræðingsins og skáldsins
Eggerts Ólafssonar, og Bjarna Pálssonar,
síðar landlæknis. Örn og Örlygur gaf þá
þýðingu ú í tveim bindum árið 1978.






Fjölmargir hafa notið góðs af fræðum
og miðlun Harðar í gegnum árin
og þar með dýpkað kynni sín af flóru
landsins með lestri handbóka hans
um blómplöntur, byrkninga og fléttur.
Og síðar stórvirkisins Flóra Íslands,
Blómplöntur og byrkningar, sem út 
kom árið 2018. Meðhöfundur Harðar
að þessu glæsilega 740 blaðsíðna verki,
var grasafræðiprófessorinn Þóra Ellen
Þórhallsdóttir. Er verkið myndskreitt 
með máluðum og teiknuðum myndum 
eftir Jón Baldur Hlíðberg líkt og annað
tímamótaverk í grasafræði. 
Það hafði verið bók Ágústs H. Bjarnasonar 
frá árinu 1973, Íslensk flóra með litmyndum 
en myndir í henni voru teiknaðar af 
Eggerti Péturssyni.




 

Ljósar sem huldar lendur plantna,
heilu veraldirnar, nutu natni Harðar í
umfjöllun og meðförum. Tónlist og 
dans voru ætíð hugleikin; fóru vel
saman með léttleika seiðandi 
blómheima. Draumræn upplifun.

Helga Hallgrímssyni, náttúrufræðingi og
skólabróður Harðar frá Göttingen
og samstarfsmanni til margra ára,
farast svo orð í nýlegri minningargrein:



Stundum var engu likara en hann lifði 
í öðrum heimi.



Við hjá Skuggsjá minnumst Harðar með
djúpu þakklæti sem fyrirtaks kennara 
og glettins ljúflings. En fyrstu kynnin 
hófust á þeim góða stað,
Náttúrugripasafninu á Akureyri,
við dýrmæta leiðsögn þerra félaga,
Harðar og Helga.
Safnið var til húsa að Hafnarstræti 81
en þar í húsi hafði Amtsbókasafnið 
lengi verið og síðan Tónlistarskólinn.
Margir eiga þaðan góðar minningar

Megi blómin halda áfram að umvefja
Hörð á nýjum lendum.




#

Meira >>
 28.07.2023
 Stakkur Maríu og og góđir draumar


Nú um stundir eru grös og blómplöntur,
byrkningar, mosar, fléttur og þörungar
að ógleymdum sveppum, (sem teljast 
ekki lengur plöntur), á sínum hápunkti,
eða að nálgast hann á næstu vikum.
Heyannir á miðsumri og senn að ljúka.

Náttúrufræðingurinn og skáldið úr
Svefneyjum á Breiðafirði, 
Eggert Ólafsson, (1726-1768), 
orti um fögur grösin og kærkominn 
sumargróandann og hafði 
á orði að þá langaði engan 
út um heim að blína.



Sæt og fögur grösin gróa,
gleðja kindur, naut og jóa,
engjar tún og auðnir glóa
eftir boði skaparans
út um sveitir Ísalands;



Okkur er gjarnt að leita langt yfir skammt
og sjáum ekki það sem við blasir eins og
þær dásemdir grasa móður Jarðar
sem vaxa í nánasta umhverfi:

Krossanesborgir skammt utan Akureyrar
við þjóðveg 1 rétt utan við Byko,
er mikið gósenland plantna og fugla.
Og rölt um borgirnar hin ágætasta 
fræðslustund fyrir unga sem aldna 
í bæði grasafræð og fuglafræðii.
Borgirnar eru nú friðlýstur fólkvangur.




Í gegnum aldirnar hafa grös og 
blómplöntur veitt líkn og þraut
í veikindum og björg í bú og 
margvíslegar aðrar nytjar, s.s.
til litunar.

Ein slík planta sem sjá má
í Krossnesborgum, er kennd við 
stakk Maríu meyrjar, Hlíðarmaríustakkur,
og kallast Alchemilla á latnesku.
Lækningajurt sem  læknað getur ýmsa 
kvenlega kvilla eins og tíðaverki og 
talin auka frjósemi.
Daggardropar á blöðunum hafa verið 
kallaðir tár Maríu og reyndu alkemistar 
fyrri alda að vinna gull úr þeim!




Þjóðtrúin segir að setji maður Maríustakk 
undir koddann sinn, komi það í veg
fyrir martraðir og gefi góða drauma.



Gulmaðra er önnur algeng jurt sem
sjá má í Krossanesborgum.
Hún var líka kölluð Gullmaðra eða 
Maríusængurhjálmur - Lady's Bedshaw,
á fyrri tíð. En talið var að ilmandi 
gulmaðra hefði verið lögð í jötu 
Jesúbarnsins.


Seyði hennar var hressandi og
kallaði Eggert Ólafsson gulmöðruna,
Ólúagras en haft var að orðatiltæki:
maðran örþreyttum léttir lúa.


Góðar grasa- og draumastundir!



#


Meira >>
 27.06.2023
 Svefn og dreymi í Dýrafirđi og flćđandi hjörtu...



Nú er Sólmánuður hafinn
en hann hefst í 9. viku sumars,
oftast á bilinu 18. -24. júní.
Grasaferðir voru algengar
á þessum tíma og sum grös
til matar, drykkjar eða lækninga,
ráðlagt að tína fyrir 21. júní,
Sumarsólstöður eða 24. júní,
Jónsmessu.


Það er sannarlega ákveðið
streymi, flæði í náttúrunni og
lífinu öllu í Sólmánuði en við
upphaf hans má heyra dýr
tala og velta sér upp úr dögginni
og öðlast bæði heilun og skyggni,
segir þjóðtrúin. Og:flæðandi hjörtu
geisla gleði og nýrri von.





Ljósar nætur--Light nights--
vð fagran Dýrafjörð, gefa
lífinu við yzta haf dulúð
og dreymi, En í allri birtunni
hvar ekkki sjást skil dags
og nætur, kemur gjarnan
óregla á svefn og glíman
á daginn getur einkennst
af vissu svefnleysisástandi.





Dagur Sjösofenda rís við
fuglasöng og mjúklátt ölduvagg.
Gott að heita á þá við svefnleysi
m.a. og ráða í veður næstu vikur
en sunnar í álfunni þótti veður
á Sjösofendadegi,segja fyrir um
veður næstu 6 vikur á eftir.

Sjösofenda er þó helst minnst
sem andans manna í frumkristni
og boðbera nýrrar hugsunar
um líf og dauða: að lífið
haldi alltaf áfram og möguleiki
sé á lífi eftir dauðann.

Sjösofendurnir voru grísk
ungmenni sem sváfu í nær 200
ár á meðan ofsóknir gengu
yfir á hendur frumkristnum.
Þegar þeir vöknuðu, var þjóð
þeirra orðin kristin og,gátu þeir
sagt frá dvöl sinni í svefn-og
draumheimum. En að því loknu,
lögðust þeir aftur til svefns
og sofa nú sælir um alla eilífð.





Suður-kóreska skáldkonan,
Choi-Seung Ja, (1952-), er ein
kunnasta ljóðskáldið þar í landi.
Landar hennar hafa dvalið um
skeið við listsköpun, skriftir
ofl. í Dýraafirði, nánar tiltekið
í Blábankanum á  Þingeyri
sem er nýsköpunar- og
samfélagsmiðstöð svæðisins.
Þangað hafa komið einstaklingar
af mörgum þjóðernum og
davlið til lengri eða skemmri tíma.

Í ljóðinu Til þín, yrkir Seung Ja
um flæðandi hjörtu:



Flæða hjörtu auðveldar en vindurinn
ég snerti enda greina þinna
Fljótlega fer ég inn í hjarta þitt
Ég vil vera auga fellibylsins sem deyr aldrei



#

Meira >>
Síđasta frétt  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22  23  24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  34  35  36  37  38  39  40  41  42  43  44  45  46  47  48  49  50  51  52  53  54  55  56  57  58  59  60  61  62  63  64  65  66  Næsta frétt 
© 2007 Draumasetriđ Skuggsjá Hönnun Design EuropA