Í dag, 30. nóvember, er
Andrésarmessa, kennd við
heilagan Andrés, fiskimann
og bróður Péturs postula.
Hér á landi var helgi á Andrési
og heitið á hann til gæfu við
velferð heimilis og hjónabands;
þegar menn reru til fiskjar,
og til lækninga, einkum hálsmeina.
Í Dýrfirðingagoðorði fyrir vestan,
hvar Hrafn Sveinbjarnarson,
læknir og goðorðsmaður á
Eyri við Arnarfjörð, réð ríkjum
á 12.og fram á 13. öld, var
þekkt helgi á Andrési.
Fiskimið eru þar viða gjöful enda
eftirsótt af bæði Íslendingum
og erlendum sjómönnum í
gegnum aldirnar, s.s. Bretum,
Frökkum, Spánverjum,
Norðmönnum, Þjóðverjum
og síðar Bandaríkjamönnum.
Verslun, viðskipti og þjónusta
byggði upp þorpin á þessum
slóðum, t.a.m. Þingeyri við
Dýrafjörð, sem er elsti
verslunarstaður Vestfjarða
og meðal þeirra elstu á landinu.
Þegar Hrafn fann dauða sinn
nálgast, er sagt að hann hafi
dreymt heilagan Andrés.
Einnig eru þekktir draumar
Tómasar, vinar Hrafns í Selárdal,
af heilögum Andrési, fyrir þeim
hörmungaratburði þegar
Hrafn var hálshöggvinn á Eyri,
þann 4. mars 1213, af óvildar-
manni sínum, Þorvaldi
Vatnsfirðingi og mönnum hans.
Heilagur Andrés er verndardýrlingur
margra Evrópulanda. Má þar nefna
Skotland, Rússland, Úkraínu, Girkkland,
Rúmeníu, Kýpur og Tenerife. Hann á
sér heiðurssess í Austur-kirkjunni sem
æðsti patríarkinn í Konstantínópel.
En dýrlingurinn er líka verndari fleiri
þjóðríkja eins og eyríkisins Barbados
í Karíbahafinu sem í dag gerðist
lýðveldi eftir áratugi í Breska-
samveldinu. Barbados heitir
raunar líka Saint Andrew.
Skotar halda þennan síðasta dag
nóvember hátíðlegan sem Þjóð-
hátíðardag--kalla Andermas
eða St. Andrew´s Day--.
Á Andrésarmessu er skoskri
þjóðmenningu fagnað með
listflutningi, skáldskap, dansi, ofl.
Fer vel á að vitna til þjóðskálds
Skota, hins rómantíska og baráttu
-glaða, Roberts Burns, (1759-1796),
sem valinn var ástsælasti Skoti
allra tíma, árið 2009.
Robert Burns segir svo í ljóði sínu
Hinn 7. nóvember, um annan merkan
nóvemberdag í skammdegismyrkrin
þegar ástin vakir; dagur um margt
frægur í sögunni sem ljósberi,
bæði fyrr og síðar:
The day returns, my bosom burns,
The blissful day we twa did meet.
Tho ´Winter wild, in tempest toil´d,
Ne´er Simmer-sun was half sae sweet.
Than a´ the pride that loads the tide,
And crosses o´er the sultry Line;
Than kingly robes, the crowns and globes,
Heav´n gave me more - it made thee mine.
#
| 
