Hvað gerirðu þegar þú sofnar?
Nú auðvitað inn í ljósið!
Og hvað gerirðu þar?
Hitti ljósálfana!
(Draumfrásögn 5 ára stúlku
á Akureyri. Draumasetrið
Skuggsjá, 2010).
Gleðilegt er hve rannsóknum
á heilbrigðum svefni sem og
svefntruflunum og svefnvanda,
hefur fleygt fram hér á landi
undanfarin ár og áratugi.
Ekki síst fyrir tilverknað
visindamanna við Háskóla Íslands,
Háskólans í Reykjavík og
Landspítala/Borgarspítala og
nú síðast við Sjúkrahúsið á
Akureyri-SAk.
Rannsóknirnar hafa einkum tengst
líkamsklukku og dægursveiflu sem
lífeðlisfræðingurinn dr. Björg Þorleifsdóttir
við Landspítala var lengi í forsvari fyrir;
kæfisvefni og áhrifum vélindabak-
flæðis á svefn barna og fullorðinna,
og tengslum svefnvanda, ofvirkni
og ofþyngdar.
Tímamótarannsókn á svefnvanda
barna hefur verið í gangi síðustu ár
við SAk í umsjón Hannesar Petersen,
prófessors og HNE-læknis og
samstarfsfólks en einn þeirra,
Magnús Ingi Birkisson, sérnámslæknir
í barnalækningum, vann til verðlauna
fyrir vísindalegan útdrátt rannsóknarinnar
á alþjóðlegu ráðstefnunni World Sleep
í Brasilíu, sl. haust.
Eftir tilkomu Svefnseturs við HR
árið 2020 og stórrar alþjóðlegrar
rannsóknar á svefni við skólann
sem nefnd er Svefnbyltingin, hefur
forsvarskonu rannsóknarinnar,
svefnfræðingnum, Ernu S. Arnardóttur,
og samstarfsfólki hennar heima og
erlendis, tekist að fá áheyrn alþjóða-
samfélagsins á mikilvægi svefns fyrir
lýðheilsu. Hefur Svefnbyltingin hlotið
hæsta rannsóknarstyrk sem komið
hefur til Íslands frá Rammaáætlun
ESB, eða um tvo og hálfan milljarð kr.
Þá er ótalið merkilegt frumkvöðlastarf
svefnfræðingsins Erlu Björnsdóttur,
sálfræðidoktors. Hún hefur tekið í
notkun nýstárlega nálgun á Netinu
með vefsíðu sinni www.betrisvefn.is
til þess að fræða um svefn og
svefnvanda barna og fullorðinna
ásamt því að veita hagnýtar
leiðbeiningar, bjargráð og meðferð
í því skyni að laga svefn og bæta,
vinna með daglega líðan,
svefnvenjur og svefnumhverfi.
Þegar rýnt er í sögu svefnfræða
og svefnrannsókna hér á landi,
er sagan þó mun lengri en að ofan
er tæpt á. Hið merkilega kemur í ljós:
fyrsti íslenski kvendoktor okkar, var
sálfræðingurinn, Björg C. Þorláksson,
(1874-1934), sem gerði svefn að
höfuðviðfangsefni starfsferils síns
og vísindaiðkunar.
En Björg fagnaði 150 ára ártíð
sinni þann 30. janúar sl.
Hún lét sig lífeðlisfræði svefnsins
mest varða en líka margslungin
tengsl svefns og drauma og var
vel að sér í fræðum helstu
draumfræðinga samtíma hennar,
þeirra Sigmund Freud, Carl C. Jung, ofl.
Björg var fjölhæf og skáldmælt.
Eftirfarandi ljóð hennar, minnir
á nauðsyn barna og fullorðinna
fyrir ljósið í lífinu, von og trú:
Stafar sund,
glitar grund
geisli úr sólar heimi.
Gleður lund,
græðir und
geisli úr andans heimi.
(úr Ljóðmæli. Reykjavík, 1934,
Ísafoldarprentsmiðja).
#
| 
