Þórðargleði, skemmdargleði,
skaðagleði - schadenfreude -,
er sú tilhneinging kölluð
að gleðjast yfir mistökum
og óförum annarra og viðhalda
síðan í orðræðu og umtali.
Nútími vor er undirlagður af
slíkri iðju og eiga þar fjölmiðlar
og samskiptamiðlar stóran
þátt. Og skila peninga-
maskínunni sínu og öfugt.
Hin fornu Hávamál töluðu
um að:öng er sótt verri
hveim snotrum manni
en sér engu að una.
Að una við sitt og fá frið
til þess og finna raunverulega
gleði í hinu daglega, er viss
kúnst íæ flóknari heimi fyrir
friðelskandi borgara, að ekki
sé mú talað um svæðin hvar
stríðsherrar reka fleyg inn
í líf venjulegs fólks, að þeim
óforspurðum, murka úr
þeim líf eða hrekja á flótta
úr heimkynnum sínum;
traðka á öllu sem mannlegt
getur talist.
Ná stríðsherrarnir nokkru
sinni að una við sitt með
stækkandi herfang og gróða?
Laskaður heimur lá vel
við höggi eftir kófið, að fá
yfir sig stríðsrekstur og
tilheyrandi hörmungar enda
ljóst að tækifærið var nýtt.
Kannski sofnuðum við
á verðinum, töldum okkur
trú um að við værum komin
lengra í mennskunni en
reyndist vera?
Ekki eina skýringin; sagan
sýnir að einn geðvilltur leiðtogi
með hirð um sig af sínum
líkum, nær að spilla friðnum,
og ræna fólk, þjóðir og þjóðar
-brot, friðnum til að una við sitt
en leita líka fram, vaxa og dafna.
Og nú um stundir eru ótrúlega
margir slíkir mannfjendur við
völd hvar sem litið er á
heimskringlunni.
Lygin sjaldnast langt undan.
Ef við sundurslítum lögin,
sundurslítum við líka friðinn:
hornsteinn samfélags okkar
við yzta haf.
Heimsins bíður nú það
verkefni að setja lög og
endurbæta alþjóðalög og
regluverk og endiurskoða
sögulega samninga.
Geópólitík og landfræðilegir
hagsmunir í alþjóðatengslum
ríkja á milli, er flókið úrlausnarefni
og óhjákvæmilegt.
Áskorun sem ekki verður
unnin nema með samstilltu
ataki, sögulegri innsýn,
deiglu,visku. Ekki yfirgangi,
óttta og sundrungu.
Hinum einstaka alþýðulistamanni,
Samúel Jónssyni, í Selárdal,
(1884-1969), varð gjarnan
að orði: homm og sei sei.
Mættum við fá frið til þess
að anda og vera til og gleðjast
í homm og sei, sei.
Landið er á sínum stað þessi
áramót í heimafirði listamannsins
með barnshjartað,
tignarlegum Arnarfirði
hvar Dynjandi í klakaböndum
stendur sína vakt að venju,
óhaggaður.
Við eigum hvert annað að,
munum það og verndum
og verjum, nú þegar árið
2022 er kvatt og nýtt ár
bíður okkar:
Veistu ef þú vin átt
þann er vel trúir
og vilt þú af honum gott geta.
Geði skaltu við þann blanda
og gjöfum skipta,
fara að finna oft.
(Hávamál, 44. vísa).
#
| 
