Þessa Hvítasunnu þegar
veðurguðir storma yfir,
og árnar sveiflast eins og
silfurband um dali, leita
leiðsludraumar skáldsins
frá Laxamýri á hugann,
(en stormur í draumi er talinn
tákna umrót í lífi eða tilfinningum,
erfiðleika að sigrast á og upprisu;
í þjóðtrúnni voru óviljugir
hestar fyrir stormi, eða að ríða
dökkum hesti en einnig
þurrt hey í göltum):
Ef ég aðeins gæti
unnið stórar þrautir,
stigið föstum fæti
fram á huldar brautir,
gæti ég rakið lífsins leyndu þætti,
látið hjörtun slá með orðsins mætti,
tryði ég mínum ljúfu leiðsludraumum.
Laxá í Aðaldal streymir
dreymandi fram allt frá
upptökunum í Mývatni,
til fagurra hólma og árósa
til sjávar norðan Laxamýrar,
hvar Jóhann Sigurjónsson,
skáld, höfundur að einu
fyrsta íslenska nútímaljóðinu,
Sorg, fæddist árið 1880.
Laxá í Aðaldal:
lífæð og drottning dalsins.
Allra fallvatna drottning.
Íslensk þjóðfræði eiga
Hallfreði Erni Eiríkssyni,
(1932-2005), sem sótt
hafði menntun til Tékklands
og Írlands, mikið að þakka.
Hallfreður starfaði í áraraðir
við Stofnun Árna Magnússonar,
- áður Handritastofnun Íslands -,
og skráði gífurlegt magn af
frásögnum af fólki og fyrirbærum
um land allt ásamt frásögnum
Vestur-Íslendinga í Kanada,
en þær skráði hann með konu sinni,
Olgu Maríu Franzdóttur.
Þessar frásagnir voru hljóðritaðar
og eru ein merkasta heimild um
þjóðhætti, þjóðtrú og drauma,
flokka drauma og handanheims
reynslu, en líka tónlistararf,
einkum rímur, sem fyrirfinnst
hér á landi og þó víðar væri leitað.
Á meðal þeirra eru merkar
draumfrásagnir frá byggðunum
við Laxá og af andlegri reynslu.
Lesa má um þessar sagnir
á vef Ísmús, www. ismus. is
En Ísmús - íslenskur músík
og menningararfur - er
gagnagrunnur, sem Tónlistarsafn Íslands
og Stofnun Árna Magnússonar í
íslenskum fræðum, reka saman.
Hallfreður átti ófáar ferðirnar
til veiða á bökkum hinnar
seiðmögnuðu Laxár en
jarðvegurinn á bakkanum
við fornbýlið Hofsstaði,
hefur reynst varðveita afar vel
mögnuð sannindi um fyrstu
spor þjóðar, búskapar- og
lifnaðarhætti, og mögulegan
átrúnað á yfirnáttúruleg öfl.
Ef forfeðurnir féllu með
sæmd, var þeim vís
eilífðarbústaður í öðrum heimi...
En teikn á lofti nútímans
og falsraddir ýmsar, benda
á mögulegt fall í vansæmd:
að draumbliki hafi verið
slegið í augu þjóðar...
Tími að eignast rödd og vakna!
Og finna hjartslátt lífsins:
Líkt og leiftrið bjarta
loftið regnvott klýfur,
eða óspillt hjarta
ástin fyrsta hrífur,
þannig skáldin allt í einu vinna
alla þá, sem lífsins hjartslátt finna,
væri ég aðeins einn af þessum fáum.
(Jóhann Sigurjónsson, 1880-1919;
Úr: Væri ég aðeins einn af þessum fáu;
Ljóðabók Jóhanns Sigurjónssonar; AB, 1994).
*
| 
