Tími vor á jörðu hér er ólíkindatól,
sem markar mannlífinu viss tímabil
vaxtar og þroska eftir hverjum aldri.
Og tíminn er ekki allur þar sem
hann er séður: hann er afstæður!
Skuggsjá tímans óræð með órofa
tengingu við heima, rúm og
víddir þessa heims og annars.
Forngríski spekingurinn Antiphon -
sófistinn Antífon -, (og fjölmagir aðrir
fyrr og síðar), taldi að tíminn væri
frekar hugtak, mæling en raunvera.
Í nútíma skammtaeðlisfræði virðist
þessi forna sýn eiga sterka stoð.
Antífon reit merkt rit um drauma og
túlkun þeirra; talinn óratór á 5. öld
f. Kr. og samtímamaður Sókratesar.
Draumar vekja spurningar um þróun
vitundarinnar og tíma og rúm,
dreymandinn upplifir ákveðið
tímaleysi og nær að svífa um
víddir rúmsins ófjötraður af
takmörkunum vökuvitundarinnar.
Nú er genginn á vit forfeðranna
okkar ástkæri fræðari í rannsóknum
þessa heims og annars, prófessor
Erlendur Haraldsson, kennari í jafnólíkum
greinum og Tilraunasálfræði og Dulsálfræði
við Háskóla Íslands. En hann var leiðbeinandi
að BA-ritgerð Bjargar, forstjóra Skuggsjár,
um trúarreynslu í ljósi Trúarlífssálfræði -
Psychology of Religion - og umbreytingarmátt
djúprar mystískrar reynslu á persónuleikann.
En rannsóknir sýna, að leitin að merkingu
er sammannleg, og að þeir sem telja sig
trúlausa, upplifa líkt og trúaðir, umbreytingu
við djúpa einingar-og náttúruskynjun; sýnin
til lifs og Alheims verður önnur.
Erlendur lést sunnudaginn 22. nóvember sl.
tæplega níræður að aldri og vann nær
óslitið að sínum hugðarefnum allt til enda.
Hann var magnaður vísindamaður og
kennari og lagði gríðarlega mikið af mörkum
til vísindalegra rannsókna á sviði Dulsálfræði -
Parapsychology og skrifaði um það efni
fjölmargar greinar og bækur. Einhver
afkastamesti fræðimaður á sviði
íslenskrar sálfræði fyrr og síðar, en á
ritaskrá hans, sem spannar nær 60 ár,
eru um 360 titlar greina og bóka.
Við kunnum Erlendi hugheila þökk fyrir
hans styrku ráð, alúð og stuðning við
starfsemi Skuggsjár í gegnum árin.
Hann náði að hefja Dulsálfræðina til
vegs og virðingar með því að beita
vel ígrunduðum vísindalegum tólum
Tilraunsálfræðinnar - Experimental
Psychology - og skapa sér fastan sess
innan fræðasamfélagsins heima og erlendis.
Afstæði tíma og rúms, heima og vídda, og
endalok lífshlaupsins og hvort eða hvað þá
tæki við, framhaldslíf, ein jarðvist, eða fleiri,
voru hugleikin viðfangsefni ásamt dulrænum
málefnum, s.s. skyggni og miðilsgáfu
og sýnum fólks á dánarbeði. Dulargáfur
eins og hugmegin, (psychokinesis), fjarvísi,
fjarhrif og hugsanaflutningur og ýmsir
yfirnáttúrulegir hæfileikar, svokallaðir siddhis
indverskra jóga, voru einnig rannsóknarefni.
Rannsóknir hans á trú, þjóðtrú og reynslu
Íslendinga af yfirskilvitlegum fyrirbærum,
forspárhæfni og berdreymi Íslendinga og
trúnni á líf eftir dauðann, eiga enn í dag
fáa sína líka hvað gæði vísindalegra
rannsókna og alla framsetningu varðar.
Og lesa má um í tímamótaverki hans frá
1978, Þessa heims og annars, útgefnu
hjá bókaforlaginu Skuggsjá í Hafnarfirði.
Af sinni alkunnu hógværð og rökfestu,
svaraði Erlendur eitt sinn spurningu
blaðakonu um það hvort hann teldi
sjálfur líf eftir dauðann:
Mér kæmi á óvart ef svo væri ekki.
Við trúum að Erlendur muni eiga góða heimkomu,
eins og Indriði miðill, hefði orðað það, en um hann
reit hann bókina Indriði Indriðason - Merkasti íslenski
miðillinn, ásamt kollega sínum, Lofti R.Gissurarsyni;
kom bókin fyrst út á ensku 2016 og á íslensku 2019.
Fari hann blessaður á vit handanheima eftir langa
göngu á lífsins vegum og haldi för sinni ótrauður áfram.
All the world's a stage,
And all the men and women merely players;
They have their exits and their entrances;
And one man in his time plays many parts,
His acts being seven ages...
(W. Shakespeare, 1564-1616;
úr As You Like It).
#
| 
