Margt bendir til að það
sé æ erfiðara að fóta sig
sem barn og unglingur
í nútíma samfélagi
hvar áferðafallegar
afurðir neysluhyggjunnar
reynast mörgum eitraðar.

Samkeppnin er hörð:
útlitsdýrkun, netfíkn
og einelti vaxandi,
keppni við að ná stalli
 í námi og einkunnum
og finna sína fjöl á
harðari vinnumarkaði
og standa sig í vinahópi,
klám og eiturlyfjavæðing
ríkjandi kúltúrþemu,
 bæði almennt og í
óvægnum kimum.

Samfélagið er úr takti,
andrúmsloft þess firrt;
hvar finnst vonin
 og framtíðarsýnin?

Vitað er að geðvandi
barna og ungmenna
er vaxandi vandamál
á Vesturlöndum.
Vökudraumar margra
orðnir hreinar martraðir.

Sem viðurkenningu á
þessum aukna vanda,
 ákváðu bresk stjórnvöld
 nýverið að veita 56 milljónum
punda - um 10.5 milljörðum
 ísl. króna - til að bæta aðgengi
barna og ungmenna að
 geðheilbrigðisþjónustu og
sálfræðimeðferðum þar í landi,
(sbr., fréttavef BBC 5. júlí sl.).

Ef við horfum til Íslands,
þá er aðgerða sannarlega þörf.
Í sjónvarpsviðtali fyrr í sumar,
upplýsti formaður Barna-og
 unglingageðlæknafélags Íslands
að of fáir barnageðlæknar
væru starfandi á landinu
og næðu einungis að anna
um 30% þess vanda
sem við væri að etja.

Og alltof fáar stöður
sálfræðinga sem
sérhæfa sig í meðferðum
svo og annarra sérhæfðra
 fagmanna eru til á landinu.

Að mati Konunglega breska
geðlæknafélagsins er nú talið
að um 10% einstaklinga
af þjóðarúrtaki muni upplifa
 kviðaröskun einhvern
tímann á lífsleiðinni
og um 20% þunglyndi.
Ennfremur að um einn
af hverjum 100 muni
þjást af geðklofa og
um einn af hverjum 100
tvískautaröskun (bipolar).
Um einn af hverjum 10 muni
upplifa persónuleikaröskun
 og ein af hverjum 150
unglingsstúlkna við 15 ára
aldur muni upplifa átröskun.

Tilvistarvandi getur hæglega
þróast yfir í alvarlegri
sjúkdómseinkennki ef
ekkert er að gert eins og
með fræðslu, fyrirbyggjandi
aðgerðum og heppilegum
inngripum og aðstoð.
Í þessu samhengi, mætti
velta fyrir sér nýgengi
örorku ungs fólks hér
á landi sem þjáist
af geðröskunum.

Tölfræðin lýgur ekki,
svo mikið er víst.
Ekki eftir neinu að bíða
 lengur hér heima.
Bretta þarf upp ermar
og setja fjármuni í
það sem mestu skiptir:
fólk og fjölskyldur,
frantíðarheill lands
og þjóðar.



Tifar lífsins blóm ég tóri ef ég nenni
tárast silfurberg svo langt frá steinhúsi
andar sunnanblær og eflist af lífskrafti
enginn maður veit og enginn fær að vita.



(Úr Leyndarmál, texti Júlíus Aðalsteinn Róbertsson
og Einar Georg í flutningi Ásgeirs Trausta).


*